Wat zijn BRAVO thema’s?
In Nederland hebben we het vaak over BRAVO thema’s om aan te geven wat belangrijk is voor een gezonde leefstijl. De letters staan voor
Bewegen – Roken – Alcohol – Voeding – Ontspanning
Het idee is dat, als je rekening houdt met deze 5 onderdelen, je dan “vanzelf” een gezonde leefstijl zou hebben, houden of krijgen. Daar zit natuurlijk wel wat in. Maar tegelijk is het soms ook nog wel lastig om precies te weten wat nou “goed” of “fout” is.
Bij het ene thema gaat het om “meer” en dan hebben we het natuurlijk over bewegen en ontspanning. Bij het andere om “minder” zoals bij roken en alcohol. En bij voeding gaat het dan weer om enerzijds niet teveel en niet te weinig, maar anderzijds vooral om “gezond”.
Wie zijn gezonde verstand gebruikt kan hier best mee uit de voeten, zou je zeggen. We “weten” toch best wel hoe het moet en waar we rekening mee moeten houden. Toch? Waarom zijn we met z’n allen dan zo moeilijk in staat om een redelijk gezonde leefstijl aan te houden? Misschien omdat begrippen als Goed-Fout-Gezond toch niet zo makkelijk en eenduidig zijn als ze lijken.
Zonder dat ik het wetenschappelijk heb onderzocht J, denk ik dat er een aantal factoren meespelen waarom we aan alleen kennis over de 5 thema’s niet genoeg hebben:
Om te beginnen leven we nou eenmaal in een maatschappij waar we voortdurend in aanraking komen met allerlei verleidingen, die nogal haaks staan op wat als “gezond” wordt aanbevolen. Een paar voorbeelden:
– Reclame op radio, tv, youtube, social media, billboards, in kranten, folders, tijdens evenementen via sponsoring, zelfs in wachtruimtes (huisarts, tandarts, apotheek!) en natuurlijk in winkels zelf: we worden beïnvloed en dat gaat ongemerkt bijna continue door! En reclame is vooral bedoeld om ….. de producten van de fabrikant te kopen. Natuurlijk, die heeft er dus belang bij. We weten inmiddels dat lang niet ieder product even goed is voor je gezondheid. En toch worden we op allerhande manier verleid om vooral dit of dat te kopen….. In de reclame worden technieken gebruikt die inspelen op je onbewuste. In veel gevallen heb je niet direct door dat je “gestuurd” wordt door impulsen die je via de reclame hebt opgedaan. Ik vind dat een kwalijke zaak, iets waar we ons heel erg bewust van zouden moeten zijn.
– Statussymbolen: je telt niet mee als je op je fiets naar het werk komt. Nee, je bent pas wat als je in een veel te dure (lease)auto van en naar je werk rijdt. Nordic Walking heeft nog steeds de status van een veredelde bezigheid voor slecht-ter-been zijnde dementerende ouderen. Als je aan yoga doet (of aan meditatie, Tai-chi, of een aanhanger bent van alternatieve geneeswijzen) val je al gauw in de categorie “zweverig”. En werken met deadlines (stress) haalt het beste in je boven….
– “Het is er, we kunnen het kopen, ik wil het hebben”. Het aanbod van artikelen, spullen die we wel of niet nodig hebben, genotsmiddelen en van alles wat ons leven gemakkelijker maakt, is nog nooit zo groot geweest als tegenwoordig. En onze welvaart (nog steeds!!) maakt dat we heel veel kunnen aanschaffen of gebruik kunnen maken van dit gigantische aanbod. En kunnen we het niet betalen, nu, dan is er wel een mogelijkheid om te lenen, te leasen, een huurkoop te doen, een afbetalingsregeling of uiteindelijk kwijtscheldingsregeling. Wat we willen is meestal direct te krijgen. We willen direct bevredigd worden en dat kan ook nog.
Een tweede reden is dat er nogal eens wordt tegengesproken wat nou “goed” is en wat “fout”. Het ene moment wordt er wetenschappelijk aangetoond dat iets goed is en een paar jaar later wordt er (opnieuw wetenschappelijk) het tegenovergestelde beweerd! Afgezien dat dit verwarrend is, is het ook nog eens voer voor degene die het niet zo ziet zitten met de goed bedoelde adviezen om gezonder te leven. Er is altijd wel een argument (jawel, wetenschappelijk aangetoond!) om jouw gelijk te halen.
Ook hier wordt door reclame (lees producenten) driftig op ingespeeld. Hoe vaak wordt een product niet aangeprezen als “verbeterd”, “nieuw”, “nu nog beter” terwijl er feitelijk niets veranderd is. Maar we zijn onbewust gefocust op vernieuwing en zien dit vaak als verbeteringen. Zelfs een andere verpakking wordt gebruikt om net te doen of het product zelf verbeterd is (lees: aangepast aan de nieuwste wetenschappelijke ontdekkingen).
Producten worden aangeprezen met vaak hoogst dubieuze argumenten. De reclamecodecommissie heeft het er maar druk mee.
De derde reden waarom gezond leven best wel moeilijk is: we associëren heel veel ongezonde dingen met “lekker leven”. Het moet-kunnen-gehalte van bijvoorbeeld ongezonde voeding is heel hoog:
– Verjaardagen en feestdagen met onwijs veel taart, snoep, alcohol, worst etc.
– Sportevenementen waar uitsluitend patat, frikadellen, candy’s en energydrank kan worden gekocht.
– Kantines (werk, middelbare scholen) waar een mars goedkoper is dan een stuk fruit en waar een broodje gezond een witte cadet is met een dikke plak brie en een schijfje komkommer.
Denk eens aan hoe we kinderen een gezond besef bijbrengen als we ze belonen met een zak chips als ze een half uurtje gesport hebben. Of het goedpraten van 4 biertjes na de voetbaltraining (4x 135 = 540 Kcal) eventueel met de gebruikelijke bitterballen “omdat we ook heel veel verbrand hebben….” Tja.
Een magnum (250-285Kcal) is al een bom, voor een kind is dit bijna een vijfde van wat het per dag aan calorieën verbruikt. Hoe vaak wordt het ijsje even als tussendoortje of als zoethoudertje gegeven…. Een stukje bewustwording lijkt me hier echt op zijn plaats.
Ik zou willen pleiten voor een iets andere benadering van BRAVO thema’s. Op zich is er niets mis mee dat we informatie krijgen over bepaalde onderwerpen. Want hoeveel er inmiddels ook bekend is, niet iedereen kan alles weten! Maar alleen kennis is niet genoeg.
Wat doe je met die kennis? Welke redenen heb JIJ om JOUW gedrag aan te passen? Want bewust met je eigen gezondheid bezig zijn betekent dat je op basis van aanwezige kennis keuzes maakt omdat DIE KEUZES voor jou belangrijk zijn.
Een keuze maken is het begin, in actie komen is het vervolg. Een noodzakelijk vervolg om tot enig resultaat te komen.
Inzicht (kennis) in hoe het kan dat je wel wilt en er voor zorgt dat je ook kunt volhouden. Hiermee zou je beter in staat zijn om met moeilijke momenten om te gaan. En zo veranderingen in je leefstijl tot een gewoonte te maken.
Want uiteindelijk is lekker leven ook dat je dingen doet zonder er al te veel bij na te denken. Gezonde gewoontes doe je dan onbewust.
Een gezonde leefstijl zou wel eens veel meer te maken kunnen hebben met de volgende BRAVO thema’s:
Bewustwording – Reden – Actie – Volhouden – Onbewust
Ik hoor graag of je het hiermee eens bent. Je reactie kun je hieronder achter laten.