Comfort zone en alles daarbuiten

Wat is een comfort zone

Voel jij je wel eens ongemakkelijk? Of spannend? Het gevoel dat je niet precies weet wat er gaat gebeuren? Grote kans dat je in een situatie bent die je niet kent of in ieder geval waar je niet erg bekend mee bent.

Dat kan een plaats zijn, bijvoorbeeld een voor jou onbekende stad. Maar ook een situatie, een sollicitatiegesprek of een eerste date. Of een beslissing die je moet nemen terwijl je dat nog nooit eerder hebt gedaan.

We noemen dit dan “buiten je comfort zone”.

Omgedraaid kun je ook zeggen dat je comfort zone alles is waar jij je “thuis” voelt. Waar je mee bekend bent of waar je ruime ervaring mee hebt. Plaatsen, situaties, personen die je allemaal kent. Waar jij je comfortabel bij voelt. Op je gemak.

Wat is jouw comfort zone

Een comfort zone kun je niet zien, die van jou dus ook niet. Het is de denkbeeldige cirkel waarin jij je bevindt als je in je normale doen bent. Voorbeeld: je zit in je eigen huis, in je eigen kamer, op je eigen stoel naar je favoriete programma op tv te kijken. Alles is bekend, er is niets wat vreemd voor je is. Je merkt de exacte vorm van de stoel niet meer op, die voelt vanzelfsprekend. Je hoeft niet te kijken waar je je glas drinken neer zet. Je handelt op de automatische piloot.

Als de telefoon gaat, hoef je niet na te denken waar die ligt, ook niet hoe je die aan moet zetten. Zonder nadenken verricht je een aantal handelingen.

De stem aan de andere kant vertelt je dat je broer een ongeluk heeft gehad in het buitenland. Of jij wilt komen om een aantal zaken te regelen.

De kans is groot dat je hier hevig van schrikt. Niet alleen vanwege de bezorgdheid om je broer maar ook om wat er nu op jou af komt. Wat moet je regelen? Hoe doe je dat? Wat moet je nu direct gaan doen? Wie moet je verder inschakelen, wat moet je mee? Kun je dit überhaupt? Jij hebt dit toch ook nooit eerder gedaan.

Ervaring

Vooral het laatste, dat je het nooit eerder hebt gedaan, zorgt voor de spanning of het ongemakkelijke gevoel. Waarschijnlijk mis je de ervaring hoe je met dit soort berichten en met dit soort opdrachten om moet gaan. Het overkomt je immers ook niet dagelijks. Er wordt iets van je gevraagd wat duidelijk buiten JOUW comfort zone ligt. Anderen hebben die ervaring misschien wel, maar jij niet.

Nieuw

Nogmaals, een comfort zone kun je niet zien. Je kunt het je wel voorstellen als een denkbeeldige cirkel. Binnen die cirkel zit alles waar jij bekend mee bent: je omgeving, je spullen, geurtjes, personen die je kent, taal die er gesproken wordt, al jouw ervaringen, herinneringen, emoties, van jongs af aan. De “cirkel” verandert steeds. Dagelijks komen er nieuwe ervaringen bij. Hierover straks meer.

Baby

Denk eens aan de comfort zone van een baby. Die is heel klein, voor de geboorte zelfs zo klein dat de baby er opgevouwen in moet liggen: de baarmoeder. Als de vertrouwde omgeving verlaten wordt, laat de baby dat meestal duidelijk weten!! Zodra de baby geboren wordt begint het grote ontdekken: letterlijk alles is nieuw, geluiden zijn harder, er is licht, de temperatuur is anders en de navelstreng is doorgeknipt! De verbinding met het bekende, comfortabele is ineens weg. Help!

Gelukkig wordt er snel wat geregeld: een warme doek, intuïtief herkent de baby de geur van moeder en een stemgeluid wat vertrouwd klinkt. “Oké, het was even schrikken maar met deze nieuwe situatie kan ik ook wel leven”.

Na een korte tijd opnieuw een alarm signaal: dorst! Wat te doen? “Kenbaar maken dat ik dit niet leuk vind”. En het werkt: “als ik maar genoeg lawaai maak gebeurt er wel wat”. Zo is het eerste mechanisme ook geboren waarmee je aangeeft dat je buiten je comfort zone komt: schreeuwen, huilen om hulp. “Ik kan het niet alleen”.

Groei

De ontwikkeling van de baby is vrij vertaalt ook de ontwikkeling, de groei van de comfort zone. Dagelijks komen er nieuwe geurtjes, smaken, sensaties, geluidjes, gevoelens, emoties en plaatjes bij. De zintuigen van een mens zijn fantastisch en ons brein maakt dat we een enorm geheugen hebben. Alle ervaringen worden opgeslagen en de rand van de cirkel van onze comfort zone wordt geleidelijk steeds meer opgerekt. De baby groeit maar de comfort zone groeit ook.

Natuurlijke ontwikkeling

Als het goed is gaat de ontwikkeling heel natuurlijk. Alle boekjes geven aan hoe de baby moet groeien: wat is een normale groeicurve, wanneer komen de tandjes, wanneer gaat ie rollen, steunen, kruipen, staan enzovoort. De eerste woordjes, zelf eten, wanneer mag je verwachten dat de baby een vast slaapritme krijgt. De baby leert zich comfortabel te voelen als er op een bepaalde manier gesproken wordt, sommige gezichten raken bekend. Er ontstaat communicatie! Lachen!

Als we even wat reuzenstappen maken gaat de comfort zone ook letterlijk groeien: het kindje gaat de wereld ontdekken. Het raakt bekend met de omgeving, de slaapkamer, de gang, de keuken, de woonkamer. Misschien de tuin en later de straat, de winkels, de school , de buurt, andere mensen etc. Het leert, soms letterlijk door vallen en opstaan, de wereld om zich heen kennen. De ervaringen stapelen zich dag na dag verder op.

Herkennen

En dan gebeurt er iets prachtigs. Wij mensen hebben de gave om abstract te denken. Daarmee bedoel ik dat we in staat zijn om situaties te vergelijken. Situaties,die we mogelijk nog niet eerder hebben meegemaakt, dus onbekend zijn, te vertalen met eerder opgedane ervaringen. En op die manier “doen alsof” we er al wel mee bekend zijn. Een voorbeeld: het kindje bezeerd zich aan de hete radiator. Een duidelijke “au-ervaring”. Het hoorde wel dat er iets gezegd werd over “heet” en “pas op” maar had de bijbehorende ervaring niet. Met de nieuwe ervaring op zak is de waarschuwing “Pas op, de pan is heet” vaak voldoende om er voor te zorgen dat de handjes niet zo maar naar die pan gaan. Ook al heeft het kind niet de echte ervaring dat ook de pan een “au-ervaring” kan opleveren.

Zo gaat het ook met zwaartekracht (Pas op, straks val je nog!), met hondjes, met verkeer, met andere mensen, met plezier, met leren!

Groeien doe je buiten de comfort zone

Als de baby, als het kind, geen ervaringen opdoet die het nog niet kende, zou het niet groeien. Letterlijk zelfs. Na een tijdje gaat de baby van de (moeder) melk af en gaat het ook anders eten. Het lichaam groeit doordat het andere dingen gaat doen, de spieren moeten zich ontwikkelen, de motoriek moet geoefend worden. Van alleen maar liggen gaat het naar bewegen, rollen, steunen op armpjes, kruipen, staan, lopen, fietsen, enzovoort.

Het mensje leert taal te gebruiken. Het aantal woorden wat gebruikt (geleerd) wordt neemt alleen maar toe. Telkens worden er nieuwe toepassingen ontdekt. Op school komt het kind in aanraking met andere vakken, met dus ook weer andere ervaringen. Het leert schrijven en lezen, er gaat een compleet nieuwe wereld open.

Maar ook op sociaal gebied wordt de comfort zone steeds groter. In het begin was het eng om naar school te gaan, spannend! Wie herinnert zich niet de huilende kinderen als ze voor de eerste keer “achtergelaten “ worden op school. Of het moment dat je voor de eerste keer alleen naar school gaat! Niet meer gebracht of gehaald wordt.

Opvoeden

Of je zelf opvoeder bent of bent geweest of niet, iedereen weet dat opvoeden in feite is dat je op een verantwoorde manier de comfort zone telkens weer groter maakt. Door vallen en opstaan, door fouten maken, door stommiteiten te begaan, door te beschermen, door te waarschuwen, door te laten ervaren. En op een bepaald moment ben je zelf verantwoordelijk voor je “eigen opvoeding”.

Dan is er niemand meer die je handje vasthoudt. Dan moet je zelf de keuzes maken. Kies je er dan voor om je leven te leiden met wat je tot dan toe hebt meegekregen? Of wil je ook dan nog verder ontdekken, je zelf ontwikkelen, je eigen comfort zone blijven vergroten.

Dagelijkse groei

Veel van de dagelijkse dingen die je doet, gaan op de automatische piloot. Vrijwel alles is al eerder gedaan, heb je al eerder gezien, gevoeld, meegemaakt. Maar we hunkeren zo nu en dan naar afwisseling. Daarom gaan mensen graag op vakantie, lezen ze een boek (“in een andere wereld”) of kijken tv, zoeken een hobby of gaan sporten. De meeste mensen hebben een drang om van tijd tot tijd nieuwe of onbekende dingen te doen. Je wilt jezelf ontwikkelen.

Je werk “moet uitdagend zijn”, je vindt het leuk om af en toe nieuwe spullen te kopen, hebbedingetjes (electronica: toys for boys), andere landen ontdekken, andere mensen ontmoeten, bewust onbekende situaties opzoeken. Sommige mensen zoeken het in andere relaties, spiritualiteit, extreem-sports of zoeken online naar het nieuwe en onbekende.

De drang naar het oprekken van je comfort zone kan heel groot zijn.

Nuttig

Maar er zit nog een kant aan. Doordat je ervaring op doet met het vergroten van je comfort zone, zul je ook steeds makkelijker bereidt zijn en in staat zijn om nieuwe dingen aan te gaan, nieuwe ervaringen op te doen. En juist dat helpt je om in situaties die je niet kent, jezelf “te redden”.

Je leert steeds meer op jezelf te vertrouwen, op je eigen ervaringen te vertrouwen. Wat er ook gebeurt, je kunt het wel aan want het is je tot nu toe altijd gelukt (hoe dan ook).

Uiteraard geldt dit vooral voor de situaties waar het “een beetje onbekend is”. Je hebt al veel ervaring met koken, je probeert regelmatig nieuwe recepten uit en nu ga je voor het eerst een etentje voor 12 personen maken. Spannend, maar het gaat je lukken!

Hoe verder “het nieuwe” buiten je comfort zone ligt, hoe lastiger het is. Maar tegelijk: als het lukt, als je die ervaring wel meeneemt, zul je grote stappen maken! Denk maar aan de grootste, indrukwekkendste of meest emotionele momenten die je tot nu toe hebt meegemaakt: de kans is groot dat je juist van die ervaringen het meeste hebt geleerd, groter bent geworden.

Je zelfvertrouwen is gegroeid, je bent wijzer geworden, daarna durfde je meer aan, wat er daarna ook op je pad kwam: met deze ervaring voel je je sterk genoeg om nog veel meer aan te kunnen.

Einde?

Er is geen einde. Hoe meer je comfort zone groeit, des te groter wordt de cirkel. En des te meer ligt er buiten de cirkel! Je verandert elke dag een beetje en na een paar jaar ben je een compleet ander persoon.

Uiteindelijk zijn er maar 2 keuzes: je groeit of je bent dood.