GLI: De gecombineerde leefstijl interventie

Als het over gezondheid gaat, gaat het al snel over gezonde voeding en meer bewegen. Althans, dat zijn al zeker 30 jaar de onderwerpen waarmee de overheid ons naar een betere volksgezondheid wil begeleiden. Op zich zijn het ook waardevolle en belangrijke thema’s, maar niet het enige. De ‘problemen’ die we tegenwoordig met gezondheid hebben, zijn ondanks alle campagnes rond deze thema’s ook niet afgenomen. Sterker nog, we zien helaas een toename van ziektes, en van het aantal mensen die zelfs meerdere ziektes tegelijk hebben. Overgewicht schijnt daar een belangrijke rol in te spelen.

Andere benadering
Vanaf januari dit jaar is er een belangrijke kentering gaande. Van overheidswege wordt hardop genoemd dat leefstijlfactoren van grote invloed zijn op de mate van gezondheid en zowel preventief als curatief meer aandacht verdienen. De zogeheten GLI, de Gecombineerde Leefstijl Interventie, wordt vanaf januari vergoed in de basis-zorgverzekering. Daarmee wordt het belang van een gezonde leefstijl en de keuzes die je daarvoor maakt (dus iemands persoonlijk gedrag) gezien als een belangrijk deel van zowel de oorzaak als de oplossing. Tot zover het goede nieuws…..

Cijfers weerleggen de goede wil
In de praktijk wordt de daad nog niet bij het woord gevoegd. Dat blijkt uit de financiële middelen die beschikbaar zijn gesteld: 6,5 miljoen euro. Hiermee zouden de geschatte 3,5 miljoen mensen met overgewicht (potentiële kandidaten voor een dergelijk programma) geholpen moeten worden. Dat komt neer op minder dan 2 euro per persoon, terwijl het 2-jarige programma € 787 kost.
Anders bekeken kunnen de ongeveer 9000 huisartsen, die de ‘doorverwijzende spil’ in dit leefstijlprogramma zijn, per jaar vanuit dit budget maximaal één persoon aanmelden.

Leefstijl en gewoontegedrag
Ik ben zelf leefstijltrainer/coach. De afgelopen 16 jaar heb ik me zowel met de begeleiding als met de ontwikkeling van Leefstijlinterventies bezig gehouden. Leefstijl wordt voor 60-80% verantwoordelijk gehouden voor de mate van iemands gezondheid, terecht dus dat er zoveel aandacht voor is. In mijn ogen is leefstijl de optelsom van wat je dagelijks doet. De keuzes die je herhaaldelijk maakt zie je terug als je gewoontegedrag. Immers, het is de (jarenlange) herhaling die voor de effecten zorgt die tot ziektes leiden. Omgekeerd zorgen de ‘gezonde gewoontes’ er grotendeels voor dat mensen tot op hoge leeftijd zonder noemenswaardige ziektes kunnen leven.

Kies voor jezelf
Hoewel het allemaal groot en ingewikkeld kan klinken, is het vaak terug te brengen tot dagelijkse kleine keuzes die je maakt. En ja, daarbij horen ook keuzes op het gebied van voeding en bewegen. Anders kijken naar de keuzes die je maakt, een andere ‘mindset’. Keuzes op veel meer gebieden. Wat te denken van de invloed van (ont)spanning op je gezondheid. Of de mate van sociale contacten, financiën, zingeving. Allemaal spelen ze mee in hoe’lekker je in je vel zit’.

Dit proces om te veranderen gaat echter niet over of een appel of een banaan gezonder is, maar over of je het belangrijk genoeg vindt om goed voor jezelf te zorgen. Of je beseft dat je leven prettiger is als je van waarde kunt zijn voor anderen zonder daarbij jezelf tekort te doen. Dat je merkt dat je energie hebt voor ‘de dingen die moeten en voor de dingen die mogen’. Dan kies je bewuster voor fruit ipv voor een koekje, dan pak je bijv. de trap ipv de lift. Dan investeer je in tijd voor jezelf (ontspanning) na het halen van een deadline. Dan zijn sociale contacten geen verplichtingen meer maar aangenaam om te beleven. Kortom, dan krijg je zin in wat je doet en krijgt wat je doet meer zin.

Klein beginnen
Per persoon verschilt waar het leefstijlaccent komt te liggen: voeding, bewegen, ontspanning, sociale contacten, zingeving. Alles heeft in meer of mindere mate invloed op iemands gezondheid. Waar je mee begint maakt niet uit, áls je maar begint en als je maar klein begint. Klein beginnen verhoogt de kans op succes. Succes stimuleert om een volgende kleine verandering (in gewoontegedrag) door te voeren. Hierbij kun je door een coach geholpen worden, maar net zo goed door afspraken te maken in je naaste omgeving, in je gezin, met je collega’s, met vrienden. Hou het klein en zorg voor regelmaat, het liefst dagelijks.

Persoonlijke verschillen
Als leefstijlcoach is het onmogelijk om honderden groepsbijeenkomsten en duizenden persoonlijke gesprekken per jaar te houden. Zelf bereik ik een groot aantal mensen door online trainingen aan te bieden, zoals ‘Afvallen Zonder zweten’ en ‘Mind-Zit’. Leefstijlprogramma’s over bewuster keuzes maken en in beweging komen. Daarin begeleid ik deelnemers in een periode van twee of drie maanden dagelijks online gedurende 5 à 10 minuten. Een deel van de mensen kan dit prima zelfstandig volgen. Een ander deel lukt het ook als er af en toe persoonlijk contact is. De beste resultaten zijn te verwachten als er naast  individuele coaching ook een aantal groepsactiviteiten zijn.

Een mooi en actueel voorbeeld is het door mij ontwikkelde jaarprogramma ‘VIP’, Vitale Inwoners Programma. Hierbij gaan maandelijkse thema’s over gezonde leefstijl (kennis en informatie) gepaard met opdrachtjes, samen wandelen en ervaringen delen. Bewust kleine stapjes zetten richting een zelfgekozen wenselijke leefstijl en andere mindset. Voor wie wil kun je dit prima met je buur, je vriendin, je collega of bijvoorbeeld leden van je wandelclub doen. Al dan niet begeleidt door een plaatselijke professional. Voor elk wat wils.

Waar wachten we op?
Je hoeft niet te wachten totdat de overheid jouw gezondheid gaat subsidiëren. Neem zelf de regie. Kijk wat je dagelijkse mogelijkheden zijn en kies voor een aantal gezonde varianten. Dat kan ook zonder hoge kosten. Gezondheid als gewoonte, hoe zou dat zijn? Want je bent het waard!

Dolf Flinker is leefstijltrainer/coach, eigenaar van Leefstijlkompaz en initiatiefnemer van Stichting Vitale Inwoners.